AFP (alfa-fetoproteina)
Co to jest AFP?
Alfa-fetoproteina (AFP) to białko produkowane głównie przez wątrobę płodu. AFP jest obecne w krwi matki
podczas ciąży i jej poziom jest używany w badaniach prenatalnych do oceny ryzyka wad rozwojowych płodu.
U dorosłych wysoki poziom AFP może wskazywać na obecność niektórych typów raka, w tym raka wątroby
(hepatocelularnego), jąder lub jajników.
Rola AFP w organizmie:
- W czasie ciąży AFP pełni funkcję transportową, przenosząc substancje przez łożysko oraz odgrywa rolę w rozwoju płodu.
- U dorosłych poziom AFP jest zwykle niski. Znaczący wzrost może wskazywać na patologie.
Wskazania do wykonania badania poziomu AFP:
- W czasie ciąży: do oceny ryzyka wad rozwojowych płodu, takich jak wady cewy nerwowej
(np. przepuklina oponowo-rdzeniowa) lub trisomia chromosomu 21 (zespół Downa). - U dorosłych: jako marker nowotworowy, szczególnie w diagnostyce raka wątroby.
- Może być również stosowane w monitorowaniu leczenia i wykrywaniu nawrotów choroby.
Jak przebiega badanie?
Badanie poziomu AFP polega na pobraniu próbki krwi z żyły. W przypadku badań prenatalnych, poziom AFP
mierzy się zwykle między 16. a 18. tygodniem ciąży jako część szerszego badania przesiewowego.
Normy AFP:
Normy dla poziomu AFP różnią się w zależności od wieku ciąży oraz od laboratorium.
W przypadku dorosłych, wartości mogą się różnić w zależności od metody pomiaru i standardów laboratorium.
Interpretacja wyników
- Podwyższony poziom AFP w ciąży: może wskazywać na ryzyko wad cewy nerwowej u płodu lub innych wad rozwojowych.
Wysokie wartości wymagają dalszej diagnostyki, np. amniopunkcji czy szczegółowego USG. - Podwyższony poziom AFP u dorosłych: Może sugerować obecność raka wątroby, jąder lub jajników.
Wymaga dokładnej diagnostyki, w tym badań obrazowych.
Czynniki wpływające na wynik:
Na poziom AFP mogą wpływać różne czynniki, takie jak ciąża mnoga, inne schorzenia wątroby niezwiązane z nowotworem
(np. marskość) oraz przyjmowane leki.
Badanie AFP jest ważnym narzędziem w prenatalnej diagnostyce ryzyka wad rozwojowych oraz w wykrywaniu i monitorowaniu
niektórych rodzajów raka. Wyniki powinny być interpretowane w kontekście innych badań i całokształtu stanu zdrowia pacjenta.
